Khi là nước sông, nước biển không còn giữ được màu xanh như thường lệ mà chuyển sang màu đỏ, hoặc hiếm hơn là màu cam, xanh lam… Đây là biểu hiện đặc trưng nhất của hiện tượng thủy triều đỏ. Những tác động xấu của hiện tượng này đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người cũng như động vật và thực vật.
Hiện tượng thủy triều đỏ là gì?
Thủy triều đỏ hay còn gọi là tảo nở hoa. Đây là hiện tượng có quá nhiều tảo sinh sản với số lượng nhanh trong nước. Sự tích tụ của tảo ở cửa sông, biển hoặc nước ngọt thường làm cho bề mặt nước bị đục hoặc đổi màu, có thể có màu tím, hồng, xanh hoặc đỏ.
Tùy thuộc vào loại tảo, thủy triều đỏ có thể tạo ra độc tố tự nhiên, làm cạn kiệt oxy và gây ra các tác hại khác. Các nhà khoa học gọi đây là hiện tượng “tảo nở hoa độc hại” (HAB). Tác hại rõ ràng nhất của HABs là động vật biển hoặc cá, động vật giáp xác, động vật thân mềm và các sinh vật khác chết hàng loạt.
Nguyên nhân gây ra thủy triều đỏ?
Tảo nở hoa thường được biết đến như một vấn đề làm giảm nhanh chóng lượng oxy trong nước. Hiện tượng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào nếu gặp điều kiện thuận lợi như nhiệt độ tăng cao đột ngột. Hoặc trao đổi nước kém, điều kiện dinh dưỡng trong môi trường tăng.
Một yếu tố khác, như lượng bụi giàu sắt, đến từ các vùng sa mạc rộng lớn. Ví dụ, sa mạc Sahara được coi là một trong những nguyên nhân gây ra thủy triều đỏ. Đôi khi điều này xảy ra ở Thái Bình Dương có liên quan đến biến đổi khí hậu quy mô lớn, chẳng hạn như El Nino.
Thuật ngữ “thủy triều đỏ” đang bị các nhà nghiên cứu loại bỏ dần vì thủy triều đỏ không nhất thiết phải có màu đỏ và trong nhiều trường hợp không xảy ra hiện tượng đổi màu. Đặc biệt, chúng không liên quan đến sự chuyển động của thủy triều. Nhưng để cho thấy nhiều dạng tảo nở hoa.
Tác hại nguy hiểm của thủy triều đỏ
Hiện tượng thủy triều đỏ xuất hiện báo hiệu những dấu hiệu bất thường. Vì vậy, những tác động xấu của hiện tượng này đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân. Cũng như động vật.
Đối với sức khỏe con người
Thủy triều đỏ cũng có khả năng gây hại cho sức khỏe con người. Nếu bạn ăn phải sinh vật bị nhiễm độc tố. Ví dụ như Karenia brevis – một loại rong biển phổ biến ở Vịnh Mexico. Khi ra hoa có thể gây dị ứng mắt và ảnh hưởng đến đường hô hấp của con người. Như ho, hắt hơi, chảy nước mắt. Những người mắc bệnh hô hấp nghiêm trọng hoặc dai dẳng, chẳng hạn như bệnh phổi mãn tính hoặc hen suyễn, có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nguy hiểm hơn, nhiều thành phần độc hại của thủy triều đỏ kết hợp với nhau tạo thành hợp chất cao phân tử. Các hợp chất này đều có khả năng gây tê liệt nghiêm trọng hệ thần kinh.
Đối với sinh vật biển
Ảnh hưởng của thủy triều đỏ đối với sinh vật biển là vô cùng nghiêm trọng. Tại các vùng nuôi trồng thủy sản sẽ dẫn đến hiện tượng tôm cá chết hàng loạt, phá vỡ hệ sinh thái. Không khí xung quanh cũng khó thở hơn.
Còn trường hợp tảo không độc nở hoa rồi chết. Quá trình phân hủy của chúng sẽ hút oxi từ nước biển, giết chết hàng loạt động vật sống dưới biển.
Lượng tảo tích tụ quá lớn, trong hơi thở tạo thành lớp màng nhầy trên mang cá. Ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ oxi trong nước. Theo một nghiên cứu được tiến hành bởi các nhà khoa học, người ta đã tìm thấy trên mang của những con cá chết do hiện tượng này. Có dấu hiệu hư hỏng.
Thủy triều đỏ gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ví dụ bao gồm Hoa Kỳ, Mexico, Canada và Trung Quốc. Khoảng 36 tấn cá chết ở Hong Kong vào cuối năm ngoái được cho là do hiện tượng này. Năm 2013, hiện tượng này xảy ra ở bờ biển đảo Borneo khiến 2 người thiệt mạng sau khi ăn phải sinh vật biển bị nhiễm độc.
Thật vậy, tảo là một mắt xích rất quan trọng trong chuỗi thức ăn ở đại dương, hầu hết các loài tảo nở hoa đều có lợi. Vì chúng sẽ cung cấp một lượng lớn thức ăn cho động vật. Nhưng mặt khác, khi sự cân bằng của tự nhiên bị phá vỡ. Lượng tảo phát triển quá mạnh sẽ tác động xấu đến hệ sinh thái.
Biện pháp phòng ngừa
Nguyên nhân chính của thủy triều đỏ hay tảo nở hoa là do ô nhiễm nguồn nước từ lượng nước thải . Chủ yếu từ khu dân cư, trang trại chứa nhiều chất hữu cơ. Lượng nước thải ra sông, biển là đáng kể. Điều này sẽ giúp tảo hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn. Giúp chúng nhân lên và phát triển, không phải bằng lập trình di động. Vì vậy, để hạn chế hiện tượng tảo nở hoa, bạn phải thực hiện một số biện pháp như:
- Tạo bản đồ để liệt kê chi tiết thủy triều đỏ tiềm ẩn.
- Xét tác hại của tảo nở hoa. Từ đó, các phương án sẽ được đưa ra để giải quyết hậu quả.
- Tăng cường kiểm soát các nguồn thải, nhất là vùng nuôi trồng thủy sản.
- Kiểm soát sự phát triển của tảo bằng cách gạn xác tảo hoặc sử dụng hóa chất sinh học.
- Thực hiện các công việc quản lý môi trường ven biển.
Những tiến bộ trong công nghệ như hình ảnh vệ tinh đã cho phép các nhà khoa học theo dõi và giám sát tốt hơn sự nở hoa của tảo có hại. Theo dõi và giám sát tảo thủy triều đỏ giúp giảm tác hại của tảo bằng cách đưa ra cảnh báo không ăn động vật có vỏ bị nhiễm bệnh và bơi lội trong vùng nước bị nhiễm bệnh.
Ví dụ, Phòng thí nghiệm Quan sát Đại dương Ven biển (SO COOL) của Hoạt động Sarasota đã phát triển các công cụ có thể kiểm tra tảo thủy triều đỏ ở vùng nước ven biển. Cuối cùng, các nhà nghiên cứu đang cố gắng phát triển một loại thuốc giải độc cho thủy triều đỏ. Thật thú vị, trong khi phát triển các chất chống độc như vậy, các nhà nghiên cứu đã tìm ra một phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh xơ nang. (nguồn xem thêm)
Thủy triều đỏ ở Việt Nam xảy ra ở nhiều nơi. Và gây ra thiệt hại rất nghiêm trọng. Đặc biệt là vùng ven biển Bình Thuận. Vì vậy, mỗi người phải có ý thức, trách nhiệm chung tay góp sức ngăn chặn hiện tượng này xảy ra.
