Ô nhiễm không khí là sự thay đổi thành phần của không khí. Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí là do khói, bụi, hoạt động sản xuất… Nó gây hại cho sức khỏe con người hoặc có thể hủy hoại môi trường tự nhiên. Vì vậy, những gì chính xác gây ra ô nhiễm không khí?
Tình trạng ô nhiễm không khí
Trên thế giới
Ô nhiễm không khí luôn ở xung quanh chúng ta và khó tránh khỏi. Ngay cả đối với những người sống ở các khu vực phát triển. Nồng độ có thể nhìn thấy của sương khói trong không khí không phản ánh mức độ sạch sẽ của môi trường. Trên khắp thế giới, môi trường ở cả thành phố và nông thôn đều chứa các chất ô nhiễm có hại trong không khí. Vượt quá giá trị chất lượng không khí trung bình được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị.
Như vậy, Health Effects Institute (HEI) vừa công bố những phát hiện mới nhất trong báo cáo thường niên năm 2018. Dựa trên dữ liệu vệ tinh. Và đề cập đến các tiêu chuẩn của Nguyên tắc đánh giá chất lượng không khí của WHO. Theo HEI, hơn 95% dân số thế giới hít thở không khí ô nhiễm. Và có tới 60% dân số sống ở những khu vực không đạt tiêu chuẩn cơ bản nhất của WHO. Như vậy, ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ tư trên thế giới. Chỉ đứng sau bệnh cao huyết áp, suy dinh dưỡng và hút thuốc lá.
Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây ra cái chết sớm của khoảng 4,2 triệu người trên toàn thế giới trong năm 2016. Trong số này, 91% thuộc các nước nghèo và đông dân ở Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương.
Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam
Theo Chỉ số Hoạt động Môi trường (EPI) hàng năm của Hoa Kỳ. Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia gây ô nhiễm không khí ở châu Á. Đáng chú ý, tổng lượng bụi tại Hà Nội và TP.HCM không ngừng tăng khiến chỉ số chất lượng không khí (AQI) vẫn ở mức báo động.
Nồng độ bụi trong không khí trung bình tại Hà Nội và TP.HCM vượt quy chuẩn cho phép từ 2 đến 3 lần và có xu hướng duy trì ở ngưỡng cao. Nguồn gây ô nhiễm bụi ở các đô thị lớn chủ yếu đến từ khí thải từ giao thông, công trình xây dựng, đường xá và các cơ sở công nghiệp. Hà Nội chỉ đứng sau New Delhi, Ấn Độ (124 g/m 3 ), nơi ô nhiễm không khí cao thứ hai thế giới.
Đối với khu vực nông thôn, nhìn chung chất lượng không khí vẫn ở mức khá. Môi trường bị tác động cục bộ chủ yếu bởi hoạt động sản xuất của các làng nghề. Các hoạt động xây dựng, đốt rơm rạ, đốt rác, đun nấu
Ảnh hưởng ô nhiễm không khí
Đối với con người
Hệ hô hấp và các cơ quan nội tạng
Tác hại của ô nhiễm không khí đối với con người là đặc biệt nguy hiểm. Đặc biệt là tác động của bụi mịn. Bụi mịn PM2.5 là loại bụi có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet. Đó là khoảng 3% đường kính của một sợi tóc người. Có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Những hạt này có thể đi qua hệ thống miễn dịch của cơ thể và thâm nhập sâu vào hệ thống hô hấp và tuần hoàn. Sau đó dần dần làm hỏng phổi, tim và não của con người. Gây ra nhiều loại bệnh nguy hiểm. Như một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính. Gây đột quỵ, suy nhược thần kinh, đau tim, hen suyễn, viêm phổi, ung thư phổi… Thậm chí có thể dẫn đến tử vong trong trường hợp xấu nhất.
Ngoài bụi mịn, các hạt bồ hóng và oxit nitơ do ô tô, các nhà máy sản xuất và nhà máy điện thải ra có thể tạo thành một hỗn hợp khí ô nhiễm cực kỳ nguy hiểm. Khi hít phải chúng sẽ di chuyển khắp cơ thể bạn theo đường máu, đặc biệt nguy hiểm khi các loại bụi này là các hợp chất hữu cơ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng… có thể khiến cơ thể bị nhiễm độc, hen suyễn hay các bệnh ung thư,…
Các bệnh về mắt và da
Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến đường hô hấp, luồn trực tiếp vào các cơ quan nội tạng theo đường thở từ mũi, miệng,… mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến mắt. Mắt là một cơ quan nhạy cảm của con người. Các yếu tố như nắng, gió, bụi, v.v. có ảnh hưởng trực tiếp đến mắt. Gây ra nhiều bệnh nguy hiểm.
Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến mắt khiến mắt tiết nước, gây viêm nhiễm, phổ biến nhất là đỏ mắt; cảm giác bỏng rát; ngứa, chảy nước mắt; đổ nhiều phèn; cảm giác khô, cộm mắt; rối loạn thị giác. Thậm chí, nó có thể gây ra các bệnh nguy hiểm như đục thủy tinh thể hay ung thư. Nó còn gây ra các bệnh ngoài da, rụng tóc, hói đầu, v.v.
Đối với xã hội
Ô nhiễm không khí hiện đang là mối quan tâm chung của xã hội toàn cầu. Nó là tác nhân chính gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người. Đặc biệt, ô nhiễm không khí còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của con người. Ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế của mỗi quốc gia, làm cho chi phí thuốc và thuốc hỗ trợ điều trị tăng cao. Nó cũng làm giảm năng suất lao động.
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Đây là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật và là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao. Đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Do đó, cần có những biện pháp thiết thực để giảm ô nhiễm không khí.
