Chậm phát triển trí tuệ là tình trạng suy giảm hoạt động của não, làm giảm khả năng học tập của trẻ so với các bạn cùng trang lứa. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ em dưới 18 tuổi, đặc biệt là trẻ em trong giai đoạn mầm non. Chỉ số thông minh (IQ) không cao và còn hạn chế ở một số kỹ năng như giao tiếp xã hội, tự chăm sóc bản thân, tự phục vụ, tiếp thu kiến thức, tập thể dục, v.v. Là cha mẹ, ai cũng mong muốn con mình sống một cuộc sống khỏe mạnh, nhưng nếu không may gặp phải vấn đề này thì cha mẹ cần can thiệp kịp thời để giúp con bình phục. Dưới đây là tổng hợp các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ mà bạn có thể tham khảo nhé!
Nguyên nhân chậm phát triển trí tuệ ở trẻ em là gì?
Do yếu tố di truyền
Theo các chuyên gia từ Liên Minh OKVIP, đây được coi là trường hợp có tỷ lệ cao nhất, lên đến hơn 30%, khi có những đứa trẻ mà cha mẹ cũng có vấn đề về não hoặc bị tổn thương hệ thần kinh thì có khả năng sinh con. cho em bé có nguy cơ cao bị khuyết tật này. Ngoài ra, rối loạn di truyền cũng là một trong những nguyên nhân khiến con bạn bị chậm phát triển trí tuệ .
Khi mang thai, mẹ bé mắc bệnh lý
Nguyên nhân thứ hai cũng xuất phát từ cha mẹ ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của trẻ chính là thời kỳ mang thai. Đặc biệt là trong 3 tháng đầu của thai kỳ, giai đoạn vô cùng quan trọng đối với bé nhưng nếu mẹ không cẩn thận sẽ mắc bệnh hoặc sử dụng những thực phẩm không lành mạnh, chất kích thích sẽ có tác động không tốt đến trí não của bé. Từ đó, khi sinh ra, đứa trẻ có thể kém thông minh và rất chậm chạp về nhiều mặt.
Trẻ bị bệnh tật bẩm sinh hoặc do chấn thương
Nếu trẻ không được tiêm phòng các bệnh bằng vắc xin như thủy đậu, sởi, quai bị, viêm não… thì nguy cơ mắc các bệnh gây tổn hại đến sự phát triển trí não là rất cao.
Ngoài ra, những chấn thương do té ngã, chấn thương sọ não cũng có thể giải thích tại sao trẻ lại gặp phải tình trạng này.
Vì môi trường sống
Một yếu tố có thể bạn sẽ không ngờ tới sẽ làm tăng tình trạng chậm phát triển của con bạn, đó chính là môi trường sống. Hiện nay, tình trạng ô nhiễm môi trường sản sinh ra nhiều chất độc hại khiến trẻ em tiếp xúc lâu dài sẽ bị suy yếu và ảnh hưởng đến não bộ. Mặt khác, nếu trẻ gặp phải tình trạng bạo lực về tinh thần và thể xác suốt ngày sẽ không thể phát triển hoàn thiện, dẫn đến thiểu năng trí tuệ sau này.
Trên đây là những nguyên nhân chính khiến bé chậm phát triển trí tuệ , từ đó xuất hiện những triệu chứng thường gặp của tình trạng này, bao gồm:
- Trẻ chưa đạt được các mốc phát triển bình thường về thể chất và tinh thần
- Các động tác ngồi, đi, bò mất nhiều thời gian để hoàn thành
- Không thể nhớ, nói hoặc hiểu những điều cơ bả
- Gặp khó khăn trong việc tiếp nhận thông tin và phát triển các kỹ năng đơn giản
- Có một số hành vi bất thường như bướng bỉnh, hung hăng, tự làm hại bản thân, khó làm chủ bản thân, thụ động, khó tập trung, sức chịu đựng thấp, v.v.
Các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ cha mẹ nên biết
Qua những triệu chứng mới được liệt kê của trẻ, cha mẹ nên tìm cách điều trị sớm để giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này và hồi phục. Các nhà tâm lý khuyến cáo 5 phương pháp sau đây để khắc phục hiệu quả những bất thường về tâm lý, hành vi ở trẻ.
Đánh thức giác quan ở trẻ
Maria Montessori, nhà giáo dục và bác sĩ nổi tiếng người Ý đã từng nói: “Không có trí thông minh nào mà không bắt nguồn từ giác quan, việc dạy trẻ thông qua trải nghiệm giác quan sẽ có”.
Có thể nói, việc đánh thức các giác quan (thị giác, xúc giác, vị giác, khứu giác và thính giác) ở trẻ dựa trên phương pháp giáo dục Montessori sẽ giúp trẻ hiểu và thích nghi tốt hơn với thế giới xung quanh. Góp phần xóa bỏ cách nhìn phiến diện, chủ quan về sự vật, hiện tượng mà thay vào đó biết tự chủ, ứng phó với sự thay đổi cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho những nhu cầu của cuộc sống hàng ngày.
Kích thích trí nhớ của trẻ qua âm nhạc
Trẻ chậm phát triển trí tuệ có nghĩa là chức năng não của chúng khá yếu. Đặc biệt, khả năng lưu trữ thông tin hay điều mà chúng ta thường gọi là trí nhớ của trẻ sẽ không tốt. Vì vậy, cha mẹ cần liên tục rèn luyện cho con mình cách kích thích tăng trưởng trí nhớ thông qua việc sử dụng âm nhạc. Ví dụ, tổ chức trò chơi đoán tên bài hát, dạy trẻ học các nhạc cụ đơn giản, tập hát, nghe nhạc, v.v.
Đồ chơi âm nhạc còn là cách giúp trẻ vui chơi hiệu quả đồng thời kích thích trí não hoạt động tốt hơn, giúp tập trung, cải thiện kỹ năng vận động và nhạy bén khi xử lý các tình huống.
Phát triển tư duy bằng hình ảnh trực quan trò chơi
Cải thiện tư duy logic của trẻ bằng hình ảnh thông qua các hoạt động vui chơi cùng đồ chơi phát triển trí tuệ như bảng chữ cái, bảng tính số học… Khả năng quan sát, kiểm tra trực quan và phối hợp cử động tay khéo léo có thể tăng tốc độ tư duy và nhận thức trực quan của trẻ. Hiệu quả cao, nhiều người lựa chọn đào tạo phát triển năng lực cho con ở “giai đoạn vàng”.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua tương tác, giao tiếp
Theo tìm hiểu của những người quan tâm thiện nguyện OKVIP, trẻ chậm phát triển trí tuệ còn có vấn đề về ngôn ngữ, chính vì vậy cha mẹ nên dạy cho trẻ kỹ năng tương tác, bồi dưỡng nhiều mối quan hệ hữu ích để trẻ có động lực giao tiếp, thể hiện bản thân một cách tự tin. Có thể sử dụng ngôn ngữ nói, viết hoặc cử chỉ để giao tiếp với mọi người xung quanh.
Kể chuyện cho bé hay khuyến khích bé đọc sách sớm cũng là cách hữu hiệu giúp phát triển ngôn ngữ, tạo nền tảng vững chắc cho con đường học tập sau này của bé.
Khuyến khích trẻ ham học hỏi bằng phần thưởng
Khi còn nhỏ, rõ ràng những món quà bất ngờ sẽ luôn khiến con bạn vui vẻ và hào hứng hơn khi học tập. Phần thưởng có tác dụng động viên, kích thích ham muốn học tập và tạo điều kiện cho trẻ phấn đấu hoàn thành một việc gì đó.
Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý rằng việc khen thưởng, trừng phạt phải hợp lý tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể cũng như tính cách của từng trẻ. Nó không nhất thiết phải là thứ gì đó có giá trị lớn. Nói một cách đơn giản, nếu con bạn làm xong bài tập về nhà, bạn có thể đưa con đi công viên, thăm sở thú, mua cho con một món đồ chơi mà con thích, v.v.
Những lưu ý trong quá trình dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ
- Nghiên cứu kỹ thông tin về thiểu năng trí tuệ qua nhiều nguồn khác nhau để lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
- Luôn khuyến khích trẻ trải nghiệm những điều mới mẻ trong cuộc sống, không la hét lớn tiếng khi làm sai hoặc không hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Thay vào đó, hãy cố gắng hiểu và hỗ trợ con bạn phát triển tính tự lập, tạo môi trường để trẻ từ từ học các kỹ năng mới.
- Hướng dẫn khi cần thiết và đừng làm mọi việc cho con. Nếu con làm tốt, đừng ngần ngại khen ngợi, động viên. Điều này sẽ giúp ích rất nhiều vì nó có thể thúc đẩy con bạn thực hiện các hoạt động.
- Cho trẻ tham gia các hoạt động đa dạng như nghệ thuật, thể thao, ngoại khóa, vẽ tranh, làm việc nhóm, v.v. Tạo điều kiện giúp trẻ nâng cao những kỹ năng cần thiết và hòa nhập nhiều hơn với xã hội.
- Cho trẻ tự do khám phá, tìm hiểu thế giới xung quanh nhưng vẫn theo dõi trẻ mọi lúc, mọi nơi để hiểu rõ sự tiến bộ của trẻ cũng như đảm bảo an toàn tuyệt đối.
- Hãy đồng hành cùng con bằng cách tham gia các cộng đồng hoặc nhóm trên mạng xã hội có trẻ có cùng hoàn cảnh, gặp gỡ, trao đổi những khó khăn để nhận được lời khuyên, hỗ trợ tinh thần tốt nhất.
- Hãy thử các phương án khác nhau để xem giải pháp nào có thể giúp bạn quản lý hành vi và cảm xúc của con mình.
- Dành nhiều thời gian xây dựng mối quan hệ gắn bó với con, bổ sung đầy đủ dưỡng chất và lối sống lành mạnh, khoa học để con có sức khỏe tốt nhất và hoàn thiện trí não một cách dễ dàng.
- Tiêm chủng cho trẻ đầy đủ theo đúng lịch và được khám sức khỏe định kỳ hàng năm.
Vì vậy, bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích giúp cha mẹ có con chậm phát triển trí tuệ nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và tìm ra phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ phù hợp. Trong trường hợp này, nếu con bạn được học tập trong môi trường hòa mình với thiên nhiên, một không gian rộng mở với cây xanh và tràn ngập ánh sáng tự nhiên thì cuộc sống sau này của bé sẽ tốt đẹp hơn rất nhiều.
