Rác thải nhựa là loại rác thải khó phân hủy có thể tồn tại nhiều năm trong bất kỳ môi trường nào. Trong đó có các sản phẩm nhựa dùng một lần như: nắp nhựa, chai nhựa, ống hút nhựa, túi ni lông… Nếu không xử lý mà thải trực tiếp ra môi trường sẽ tích tụ dần và không phân hủy được. Tác hại đối với môi trường và các hệ sinh thái. Thậm chí đe dọa sức khỏe con người.
Hậu quả của rác thải nhựa
Rác thải nhựa là những chất không phân hủy hoặc mất nhiều thời gian để phân hủy trong môi trường tự nhiên. Nguyên nhân chính dẫn đến việc phát sinh rác thải nhựa là do tính tiện lợi, dễ sử dụng và giá thành rẻ. Đặc biệt là thói quen vứt rác bừa bãi của người dân. Ngoài ra, quá trình đô thị hóa và gia tăng dân số đang làm gia tăng rác thải nhựa.
Rác thải nhựa gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường cũng như sức khỏe con người trên hành tinh. Theo các chuyên gia, phải mất hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn năm, rác thải nhựa và nylon mới có thể phân hủy.
Tác động môi trường
Nhựa vẫn hiện diện khắp mọi nơi xung quanh chúng ta. Ngay cả những đồ vật nhỏ nhặt hàng ngày như vỏ kẹo, hũ sữa chua, ống hút, túi ni lông, hộp đựng thức ăn… Mặc dù đây đều là những phát minh đáp ứng nhu cầu cuộc sống hàng ngày của con người. đồng thời hỗ trợ tăng cường thương mại và sản xuất. Tuy nhiên, sau tất cả những hoạt động này để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Các loại chất thải thải ra môi trường có tác động rất xấu đến môi trường.
Rác thải nhựa, kể cả được thu gom và chôn lấp, vẫn tồn tại hàng trăm năm. Làm thay đổi tính chất vật lý của đất. Nó gây ô nhiễm đất , xói mòn đất, làm cho đất không giữ được nước và chất dinh dưỡng, ngăn cản oxy đi qua đất. Ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.
Đặc biệt, rác thải nhựa khi thải ra môi trường mà không được xử lý thích hợp còn sinh ra nhiều khí độc hại. Ví dụ, đốt nhựa không đúng cách sẽ dẫn đến ô nhiễm không khí. Tạo hiệu ứng nhà kính . Ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của con người và các sinh vật trên trái đất.
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người
Loại rác thải để lại hậu quả lâu dài nhất cho sức khỏe con người chính là nhựa. Nhựa lẫn vào nước tạo thành hạt vi nhựa gây ô nhiễm nguồn nước. Hậu quả là ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Khi người ta dùng nó vừa để sống vừa để ăn. Cụ thể, do kích thước siêu nhỏ nên chúng có thể vượt qua hàng rào nhau thai cũng như máu não. Đi vào đường tiêu hóa và phổi, những vị trí có khả năng bị thương. Đồng thời, hạt nhựa có khả năng hấp phụ vi sinh vật có hại hoặc chất ô nhiễm. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể gây ra stress oxy hóa trong tế bào, dẫn đến kích hoạt nhiễm trùng, ức chế hệ thống miễn dịch và rối loạn nội tiết.
Ngoài ra, nhiều loại túi nhựa được làm từ dầu mỏ nguyên chất. Khi chôn lấp sẽ ảnh hưởng đến môi trường đất và nước. Ngay cả khi bị đốt cháy, chúng tạo ra khí thải độc hại dioxin và furan gây ngộ độc. Ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch, v.v. Ngoài ra, việc sử dụng túi ni lông để đựng thức ăn nóng sẽ sinh ra nhiều chất độc hại cho cơ thể.
Theo đó, để loại bỏ hạt vi nhựa trong nước, bạn có thể sử dụng hệ thống lọc nước giếng khoan , nước ngầm. Vì nó giúp giữ an toàn cho nguồn nước bạn sử dụng hàng ngày. Ngoài ra, các thiết bị xử lý nước như máy lọc nước cũng là một phương pháp được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Bởi nó có thể đảm bảo sức khỏe của bạn và của những người xung quanh.
Làm thế nào để xử lý chất thải nhựa?
Nhận thức
Trước khi xử lý, người tạo ra chất thải phải biết cách giảm thiểu việc sử dụng nhựa. Đồng thời, thực hiện nghiêm việc thu gom, phân loại rác thải nhựa, tuyệt đối không vứt rác thải nhựa ra môi trường.
Giảm thiểu ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa. Cần có sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị và của toàn xã hội. Từ đó tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của rác thải nhựa. Định nghĩa về các biện pháp bảo vệ và xử lý chất thải nhựa cần được thúc đẩy.
Phân loại rác tại nguồn
Phân loại rác tại nguồn giúp tiết kiệm tài nguyên; mang lại lợi ích cho chủ sở hữu nguồn thải bằng cách sử dụng chất thải tái chế và phân nhân tạo.
Phân loại rác tại nguồn giúp nâng cao nhận thức cộng đồng. Về bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên và môi trường. Phân loại rác tại nguồn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Góp phần giảm thiểu tổng lượng rác thải cộng đồng thải ra môi trường. Nhằm giảm gánh nặng cho môi trường, tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý.
Như vậy, để phân loại rác tại nguồn hiệu quả cần phân biệt đúng các loại rác thải:
- Chất thải hữu cơ: thường là chất thải dễ thối rữa trong điều kiện tự nhiên, sinh ra mùi hôi thối. Như: thức ăn thừa, biến chất (rau, cá chết…), vỏ trái cây…
- Chất thải vô cơ được chia thành hai loại: chất thải có thể tái chế và chất thải không thể tái chế. Vật liệu có thể tái chế là chất thải có thể được tái sử dụng nhiều lần trực tiếp hoặc tái chế. Như: giấy, bìa cứng, kim loại (khung sắt, hỏng mô tơ, nhôm…). Hoặc các loại nhựa (chai lọ, đồ nhựa gia dụng),… Phần rác không thể tái chế còn lại là phần rác thải.
- Chất thải nguy hại: Chất thải nguy hại là chất thải có đặc tính gây thiệt hại trực tiếp. Dễ cháy, nổ, độc hại, ăn mòn, truyền nhiễm. Chẳng hạn như pin, pin bị hư hỏng, đèn huỳnh quang, v.v.
Tái chế rác thải nhựa
Đây là phương pháp phổ biến và được ưa chuộng nhất. Bằng cách này, chúng ta có thể sử dụng rác thải nhựa để tạo ra những sản phẩm hữu ích mới.
Tái chế rác thải nhựa mang lại nhiều lợi ích, làm sạch môi trường, tái sử dụng tài nguyên. Đồng thời tạo công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, hiện nay, việc tái chế rác thải nhựa trên địa bàn tỉnh mới chỉ dừng ở mức xử lý sơ bộ đơn thuần. Đặc biệt, ở Việt Nam, việc tái chế thường rất khó khăn. Điều này phần lớn là do rác thải của Việt Nam hiện nay chưa được phân loại tại nguồn.
Đốt cháy
Đây là một quá trình sử dụng nhiệt độ cao (1000-1100°C) để phân hủy chất thải. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là giảm đáng kể khối lượng chất thải đem chôn lấp (xỉ, tro). Tuy nhiên, chi phí đầu tư và vận hành của nhà máy đốt rác thải khá cao. Chỉ phù hợp với các nước tiên tiến và phát triển.
Đốt rác thải nhựa cũng có thể tạo ra năng lượng cho các ngành công nghiệp khác. Như đốt rác phát điện, biến rác thải thành nhiên liệu hữu ích, v.v. Tuy nhiên, quá trình này sẽ cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo rằng nó không gây ra bất kỳ tác hại nào đối với môi trường.
Hiện một số tỉnh thành ở Việt Nam đã áp dụng phương pháp đốt nhưng chủ yếu để xử lý chất thải nguy hại. Đồng thời, tăng cường đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, hiện đại. Trong việc xử lý và tái chế chất thải nhựa và phát triển các sản phẩm và vật liệu thay thế.
Hiện nay, thế giới đang phải đối phó với hơn 9,1 tỷ tấn rác thải nhựa chất đống trên Trái đất. Rác thải nhựa, kể cả được thu gom và chôn lấp, vẫn tồn tại hàng trăm năm. Và mỗi ngày lượng rác ngày một tăng lên. Ảnh hưởng lớn đến môi trường, hệ sinh thái cũng như sức khỏe và đời sống của con người.
